Pastrva je jedna od najljepših i najukusnijih slatkovodnih riba Hrvatske. Potočna pastrva naša je izvorna vrsta, prepoznatljiva po velikim crvenim točkama po kojima se razlikuje od uvezene kalifornijske. Razlikuju se i po kvaliteti mesa. Potočna je čvrsta i sočna poput domaćeg pileta, a “amerikanka”, naše joj je ime dužićasta pastrva, koja se uzgaja u ribogojilištima, je poput uzgojenog piceka.
Posljednjih se godina uzgaja i potočna pastrva. Pioniri tog hvalevrijednog posla u selu Sincu kraj izvora rijeke Gacke pasteriziraju ikru, rade paštete i dime filete od potočne pastrve.
U Hrvatskoj živi i endemska jadranska ili mekousna pastrva, u Jadru, Žrnovnici, Neretvi i Krki, postoji jezerska, na tržištu se pojavljuje i losos pastrva ružičastog mesa, morska pastrva uzgojena u slanoj vodi te zlatna pastrva koja prekrasno izgleda, ali meso joj je mekše i manje fino nego ono ostalih vrsta.
Sve pastrve su energetski i nutritivno vrijedne namirnice. Bogate su omega-3 kiselinama koje smanjuju razinu ukupnih masnoća i kolesterola u krvi.
Pripremaju se slično. Najjednostavniji način je uvaljati ih u brašno i pržiti na ulju. S kukuruznim brašnom puno su ukusnije i hrskavije nego s pšeničnim. Mogu se kuhati, a taj recept se uglavnom zove “na plavo”. S ribe se ne smije skidati sluz prije kuhanja jer baš ona daje neobičnu plavu boju kasnijoj juhi. Pastrva ima neutralno meso pa se može puniti najrazličitijim namirnicama. Legendarni su bili Dani pastrva u Grdanjcima na granici Hrvatske i Slovenije gdje je Alojz Grdović, vlasnik tamišnjih Vilinskih jama, skupio 100 recepata. Među najpopularnijima su bile pastrve punjene lignjama.
U prvoj kuharici na hrvatskom jeziku, onoj zagrebačkog kanonika i župnika Svetog Marka Ivana Birlinga iz 1813. godine, naveden je prekrasan i jednostavan recept za pastrve kuhane na tokajskom vinu. Pastrve očistiti, nekoliko puta zarezati, ali ne duboko, posoliti, pa dodati vina toliko da je riba prekrivena, lovorov list, cijeli muškatni orah, šafran, ružmarin, limunovu koricu, komadić maslaca u brašnu povaljanog dodati i ostaviti da kipi. Više puta protresti. Ukoliko je vino preslatko, iscijediti limun, poručuje Birling. Umjesto slatkog tokajca može se koristiti prošek ili neko predikatno vino.
